Pierwszy sezon angielskiej Football League rozegrano w 1888 roku i od tego czasu na całym świecie rozegrano co najmniej kilka miliardów oficjalnych spotkań piłkarskich, z czego około kilkudziesięciu milionów zostało mniej lub bardziej opisanych w mediach ze względu na swoją rangę bądź prestiż grających drużyn. Wraz z rozwojem futbolu oraz środków masowego przekazu sumowano trofea, zwycięstwa, remisy i porażki poszczególnych drużyn oraz bramki zdobywane przez poszczególnych zawodników. Statystycy do dziś grzebią w archiwach, weryfikując informacje sprzed dziesiątek lat, a jednocześnie historia pisze się na naszych oczach. List najlepszych strzelców w historii piłki nożnej jest co najmniej kilka, tak samo jak kilka jest kryteriów. Tym najważniejszym wydaje się być przynależność klubowa - przyjęło się by nie zestawiać obok siebie piłkarzy z najwyższych lig krajowych oraz z rozgrywek regionalnych, okręgowych. Próżno też szukać legend afrykańskiej czy azjatyckiej piłki klubowej, ale można śmiało przyjąć, że każdy wielki snajper z mniej piłkarskich kontynentów z ostatnich 25-30 lat trafił w końcu do Ameryki Południowej bądź Europy i tam jego dokonania były skrupulatnie dokumentowane. Co z tymi wcześniejszymi, którzy nigdy nie otrzymali takiej szansy? Cóż, wydaje się, że historia o nich zapomniała.
Różne źródła dość zgodnie podają listę około 30 piłkarzy, którzy w swojej karierze zdobyli przynajmniej 500 bramek grając na tzw. najwyższym poziomie. Wśród nich są dwaj zawodnicy grający obecnie - to oczywiście Cristiano Ronaldo i Leo Messi. Czy mają szanse na tytuł "najlepszego strzelca w historii futbolu"? Przyjrzyjmy się z bliska.
Wydawałoby się, że dorobek Ronaldo i Messiego powinien być identyczny niezależnie od źródła, ale oczywiście nic bardziej mylnego. Większość źródeł nie uznaje bramki CR zdobytej w meczu z Realem Sociedad w sezonie 2010/11 (piłka po rzucie wolnym odbiła się od pleców Pepe, ale "Marca" zapisała gola Critiano). W przypadku Messiego madrycka "Marca" nie uwzględnia gola z grudnia 2012 roku gdy piłkarz Athletic Bilbao próbował wybić podcinkę Argentyńczyka, ale wpadł z piłką do bramki. Zdajmy się na większość źródeł, wedle których Cristiano Ronaldo na dzień 31 grudnia 2016 zdobył dla swoich klubów i reprezentacji 571 bramek w 826 meczach, dorzucając do tego 18 bramek w 34 meczach juniorskich reprezentacji Portugalii. Leo Messi strzelił natomiast 533 bramki w 667 meczach dla pierwszej drużyny Barcelony oraz dorosłej reprezentacji Argentyny, a także 27 goli w 55 meczach dla Barcelony C, Barcelony B, Argentyny U-20 oraz Argentyny U-23 (reprezentacja olimpijska).
W wielu zestawieniach na najlepszego strzelca w historii króluje oczywiście Pelé. Księga Rekordów Guinessa mówi o 1279 bramkach w 1363 meczach (w tym 126 w roku kalendarzowym 1959). Międzynarodowa Federacja Historyków i Statystyków Futbolu podaje nawet 1284 gole w 1375 meczach. Należy jednak pamiętać, że Pele rozegrał w swojej karierze ponad 500 (!) spotkań nieoficjalnych, towarzyskich. Jego Santos znany był w latach 60. i 70. ze światowych tournee i pokazowych meczach. We wspomnianym 1959 roku Pele rozegrał łącznie 104 mecze, w tym aż 49 towarzyskich! Najwięcej bramek - 469 w 412 meczach, Brazylijczyk zdobył w Campeonato Paulista czyli mistrzostwach stanu Sao Paulo. Liga brazylijska w obecnym formacie wystartowała dopiero w 1971 roku i Pele zdążył w niej rozegrać zaledwie 84 mecze (34 bramki). W Copa Libertadores (czyli Pucharze Ameryki Południowej) zagrał tylko 15 razy - 17 trafień. Łącznie dla Santosu, New York Cosmos i dorosłej reprezentacji Brazylii zaliczył 767 bramek w 831 meczach.
Poza Cristiano i Messim, jedynie czterech innych piłkarzy z listy 500+ było aktywnych po 1990 roku. Romario ma 772 gole w 994 oficjalnych meczach, ale po odjęciu goli juniorskich mamy 761 trafień w 983 występach. Kolejny to Brazylijczyk Túlio Maravilha, który w karierze zaliczył ponad 20 klubów (!) i strzelił rzekomo 575 bramek, ale nie wszystkie na najwyższym poziomie rozgrywkowym w danym kraju. Karierę zakończył w 2012 roku. Następny to dobrze znany meksykanin Hugo Sánchez, który w swojej ojczyźnie oraz głównie w Hiszpanii uzbierał 516, a wedle niektórych źródeł nawet 541 trafień. Ostatni to Roberto Dinamite, były piłkarz między innymi... Barcelony, dla której w sezonie 1979/80 strzelił jednak tylko 3 gole w 10 meczach. Historycy przypisują mu jednak 512 trafień w trwającej ponad 20 lat karierze, zakończonej dopiero w 1993 roku.
Za najlepszego strzelca w meczach oficjalnych uważany jest urodzony w 1913 roku w Wiedniu Josef Bican, który całą karierę spędził w klubach z Austrii i Czech. Przypisuje się mu aż 805 gole w 530 meczach, z czego 534 w 274 występach dla Slavii Praga w latach 1937-1948. Licząc mecze towarzyskie licznik dobija nawet do 1468 goli, lecz Księga Rekordów Guinessa nie bierze tego pod uwagę. Kilkadziesiąt bramek zdobył jednak w drugiej lidze, a w sumie kilkaset w latach 1939-1945, gdy w tej części Europy myślano raczej o innych rzeczach niż granie w piłkę.
Wiedząc o tego typu kryteriach możemy śmiało dodać Cristiano gole z juniorskich drużyn Portugalii (zdobytych wszak w oficjalnych meczach reprezentacyjnych), a Messiemu gole z Barcelony C, Barcelony B oraz dwóch juniorskich drużyn Argentyny (to m.in. bramki ze zwycięskich Mistrzostw Świata U-20 oraz wygranych Igrzyskach w Pekinie). Spójrzmy zatem, jak obecnie prezentuje się lista najlepszych strzelców w historii według IFFHS:
1. Bican, Josef 805
2. Romário 772
3. Pelé 767
4. Puskás, Ferenc 746
5. Müller, Gerd 735
6. Ronaldo, Cristiano 589
7. Deák, Ferenc 576
8. Seeler, Uwe 575
Tulio „Maravilha“ 575
10. Messi, Lionel 560
11. Friedenreich, Artur 557
12. Willimowski, Ernst 554
13. Eusébio 552
14. McGrory, James 550
15. Binder, Franz 546
16. Peyroteo, Fernando 544
17. Sánchez, Hugo 541
18. Walter, Fritz 539
19. Takacs II, Jozsef 523
20. Zsengeller, Gyula 522
21. Zico 522
22. di Stéfano, Alfredo 514
23. Krankl, Johann 514
24. Nordahl, Gunnar 513
25. Roberto Dinamite 512
26. Greaves, Jimmy 511
27. Bene, Ferenc 508
Jak widać, Cristiano i Messi, którzy stosunkowo niedawno przekroczyli barierę 500 bramek w karierze, bardzo szybko wspieli się z trzeciej do pierwszej dziesiątki tego zestawienia. Przed każdym z nich jeszcze kilka sezonów gry na wysokim poziomie i być może kilka kolejnych w innych krajach, zatem doścignięcie pierwszej piątki wydaje się absolutnie możliwe. A jeśli wydaje Wam się, że licząc sparingi i tym podobne nigdy nie zbliżą się to wyników Pele czy Biscana, to spójrzcie na to (obrazek z połowy grudnia 2016):
PS. "Nasz" Neymar krótko przed 25 urodzinami ma 277 bramek w 459 meczach dla Santosu, Barcelony i dorosłej reprezentacji Brazylii, więc jest spora szansa, że w przyszłości dobije do klubu "500". Luis Suarez ma 366 bramek (w tym 99 dla Barcelony) i niemal 30 lat, ale również nie jest bez szans patrząc na jego znakomitą formę strzelecką. Z aktywnych obecnie zawodników Zlatan Ibrahimović ma 471 oficjalnych bramek (ale 35 lat na karku).
